رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) نوعی روان درمانی مبتنی بر شواهد است که برای کمک به افرادی که با تنظیم هیجانات، رفتارهای مخرب و روابط بین فردی دشوار دست و پنجه نرم می‌کنند، طراحی شده است. این روش توسط دکتر مارشا لینهان در دهه ۱۹۸۰ برای درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) توسعه یافته است، اما در حال حاضر برای درمان طیف وسیعی از مشکلات دیگر نیز با موفقیت به کار گرفته می‌شود.
در این مقاله از مرکز توانبخشی درمانی نیل به عنوان بهترین مرکز رفتاردرمانی در غرب تهران به بررسی اصول و کاربرد رفتار درمانی دیالکتیکی می‌پردازیم با ما همراه باشید.
اصول کلیدی رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)
- پذیرش: DBT بر پذیرش واقعیت فعلی، بدون قضاوت و تلاش برای تغییر آن تأکید دارد. این به معنای پذیرش افکار، احساسات و تجربیات خود، حتی زمانی که دشوار یا ناخوشایند هستند، است.
- تغییر: DBT همچنین بر تغییر رفتارهای مشکل‌ساز تأکید دارد. این شامل یادگیری مهارت‌های جدید برای مدیریت هیجانات، برقراری ارتباط موثر و حل تعارض است.
-
دیالکتیک DBT: از دیالکتیک برای ایجاد تعادل بین پذیرش و تغییر استفاده می‌کند. این به معنای یافتن راهی برای پذیرفتن واقعیت فعلی، در عین تلاش برای تغییر آن در جهت مطلوب است.
درمان دیالکتیکی برای چه اختلالاتی کاربرد دارد؟
DBT از زیر شاخه‌های انواع رفتاردرمانی طیف وسیعی از کاربردها را در درمان مشکلات سلامت روان دارد، از جمله:
- درمان دیالکتیکی اختلال شخصیت مرزی (BPD): DBT به طور گسترده‌ای برای درمان افراد با مشکل اختلال شخصیت مرزی مؤثر شناخته شده است. درمان دیالکتیکی به افراد مبتلا به BPD کمک می‌کند تا علائم خود را کنترل کنند، روابط سالم‌تری برقرار کنند و کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند.
- درمان دیالکتیکی خودآزاری: DBT می‌تواند به افراد مبتلا به خودآزاری کمک کند تا رفتار خودآزاری خود را متوقف کنند و مکانیسم‌های مقابله‌ای سالم‌تری را یاد بگیرند.
- درمان دیالکتیکی اختلال خوردن: DBT می‌تواند به افراد مبتلا به اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی و بی‌اشتهایی عصبی کمک کند تا الگوهای غذایی خود را تنظیم کنند و عزت نفس خود را ارتقا دهند.
- درمان دیالکتیکی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): DBT می‌تواند به افراد مبتلا به PTSD کمک کند تا علائم PTSD خود را کنترل کنند و با تجربیات آسیب‌زای خود کنار بیایند.
- درمان دیالکتیکی سوء مصرف مواد: DBT می‌تواند به افراد مبتلا به سوء مصرف مواد کمک کند تا اعتیاد خود را ترک کنند و پاکی خود را حفظ کنند.
روش‌های درمان دیالکتیکی:
چهار رکن اصلی DBT عبارتند از : ذهن آگاهی، تحمل پریشانی، تنظیم احساسات و اثربخشی بین فردی؛ این چهار مؤلفه کلید اجرای موفقیت آمیز این روش در زندگی روزمره است.
- آموزش مهارت‌های ذهنی: آموزش مهارت‌های ذهنی به افراد کمک می‌کند تا افکار و احساسات خود را شناسایی و درک کنند. این شامل یادگیری نحوه ذهن‌آگاهی، پذیرش افکار و احساسات دشوار و عدم قضاوت در مورد خود است.
- آموزش مهارت‌های تنظیم هیجانات: آموزش مهارت‌های تنظیم هیجانات به افراد کمک می‌کند تا هیجانات خود را به طور موثر مدیریت کنند. این شامل یادگیری نحوه شناسایی احساسات، آرام کردن خود و مقابله با احساسات دشوار است.
- آموزش مهارت‌های بین فردی: آموزش مهارت‌های بین فردی به افراد کمک می‌کند تا روابط سالم‌تری با دیگران برقرار کنند. این شامل یادگیری نحوه برقراری ارتباط موثر، حل تعارض و قاطعیت است.
- مدیریت بحران: مدیریت بحران به افراد کمک می‌کند تا با موقعیت‌های چالش‌برانگیز و دشوار به طور موثر مقابله کنند. این شامل یادگیری نحوه ایجاد یک برنامه بحران، شناسایی محرک‌ها و استفاده از مکانیسم‌های مقابله‌ای است.
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) رویکردی مؤثر و در حال رشد در روان درمانی است که می‌تواند به افراد در حل طیف وسیعی از مشکلات سلامت روان کمک کند.
منبع: mind.org.uk
