رفتار درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) رویکردی نوین در روان درمانی است که بر پذیرش افکار و احساسات دشوار، و تمرکز بر اقدامات ارزشمند تأکید دارد. این روش در مقابل رویکردهای سنتی روان درمانی که بر تغییر افکار و احساسات منفی تمرکز دارند، قرار میگیرد.
ACT بر پایه دو اصل کلیدی بنا شده است:
- پذیرش: پذیرش به معنای آگاهی از افکار و احساسات دشوار بدون قضاوت و تلاش برای تغییر آنها است. ACT به افراد کمک میکند تا افکار و احساسات خود را به عنوان پدیدههای گذرا و طبیعی درک کنند و با آنها به طور انعطافپذیر برخورد کنند.
- تعهد: تعهد به معنای انتخاب آگاهانه برای انجام اقداماتی است که با ارزشهای فردی و اهداف بلندمدت او همسو هستند. ACT به افراد کمک میکند تا ارزشهای خود را شناسایی کنند و برای رسیدن به آنها تلاش کنند، حتی در شرایطی که با چالشها و سختیهایی روبرو هستند.
کاربردهای ACT:
ACT طیف وسیعی از کاربردها را در درمان مشکلات سلامت روان دارد، از جمله:
- اضطراب: ACT میتواند به افراد مبتلا به اضطراب کمک کند تا افکار و احساسات اضطرابی خود را بپذیرند و با آنها به طور انعطافپذیر برخورد کنند. همچنین میتواند به آنها کمک کند تا از رفتارهای اجتنابکننده که اضطراب را تشدید میکنند، دست بکشند.
- افسردگی: ACT میتواند به افراد مبتلا به افسردگی کمک کند تا افکار و احساسات منفی خود را بپذیرند و از تمرکز بر آنها دست بکشند. همچنین میتواند به آنها کمک کند تا در فعالیتهای ارزشمند و لذتبخش شرکت کنند و انگیزه خود را برای زندگی افزایش دهند.
- درد مزمن: ACT میتواند به افراد مبتلا به درد مزمن کمک کند تا درد خود را بپذیرند و با آن زندگی کنند. همچنین میتواند به آنها کمک کند تا از رفتارهای اجتنابکننده که درد را تشدید میکنند، دست بکشند و کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند.
- سوء مصرف مواد: ACT میتواند به افراد مبتلا به سوء مصرف مواد کمک کند تا افکار و احساسات دشوار خود را بپذیرند و با آنها به طور انعطافپذیر برخورد کنند. همچنین میتواند به آنها کمک کند تا انگیزه خود را برای ترک اعتیاد و حفظ پاکی افزایش دهند.
- وسواس فکری-اجباری (OCD): ACT میتواند به افراد مبتلا به OCD کمک کند تا افکار وسواسی خود را بپذیرند و از انجام رفتارهای اجباری که اضطراب آنها را تشدید میکنند، دست بکشند.
روشهای ACT:
ACT از طیف وسیعی از روشها برای کمک به افراد در پذیرش افکار و احساسات دشوار و تعهد به اقدامات ارزشمند استفاده میکند. برخی از این روشها عبارتند از:
- آگاهی ذهن: آگاهی ذهن به معنای تمرکز بر تجربه حال بدون قضاوت است. ACT به افراد کمک میکند تا از طریق تمرینات مختلف مانند مدیتیشن و یوگا، ذهنآگاهی خود را افزایش دهند.
- ارزشیابی: ACT به افراد کمک میکند تا ارزشهای خود را شناسایی و اولویتبندی کنند. این کار به آنها کمک میکند تا در تصمیمگیریهای خود به ارزشهای خود توجه داشته باشند و اقداماتی را انجام دهند که با آنها همسو هستند.
- تجزیه و تحلیل رفتاری: ACT از تجزیه و تحلیل رفتاری برای شناسایی و درک رفتارهای مشکلساز استفاده میکند. این کار به افراد کمک میکند تا بفهمند چه چیزی باعث رفتارهای آنها میشود و چگونه میتوانند آنها را تغییر دهند.
- مواجهه: ACT به افراد کمک میکند تا با افکار و احساسات دشوار خود به طور مستقیم روبرو شوند. این کار به آنها کمک میکند تا از آنها بترسند و یاد بگیرند که چگونه با آنها به طور انعطافپذیر برخورد کنند.
- اقدام ارزشمند: ACT به افراد کمک میکند تا اقداماتی را انجام دهند که با ارزشهای آنها همسو هستند، حتی زمانی که دشوار یا ترسناک هستند.
ACT رویکردی مؤثر و در حال رشد در روان درمانی است که میتواند به افراد در حل طیف وسیعی از مشکلات سلامت روان کمک کند.
منبع: actinactie.nl