بیماری اتیسم در کودکان ارتباط میان کودکان و دنیای اطرافشان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به عنوان یک سفر پر رمز و راز تلقی شود. در این سفر، کودکان با طرز تفکری متفاوت و جهان بینی منحصر به فرد، دنیای خود را می‌سازند و با ما رابطه برقرار می‌کنند. درک و پذیرش این ویژگی‌ها می‌تواند کلید گشایش را برای ارتباط مثبت و سازنده فراهم کند. برای شناخت بهتر این مسأله و راهکارهای حمایت از کودکان مبتلا به اتیسم، با کلینیک نیل بهترین مرکز گفتار درمانی کودکان در غرب تهران همراه باشید تا با خواندن این مقاله به دنیای جذاب و پرنکته‌ای که در انتظار شماست، وارد شوید.
اتیسم چیست؟
طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت بیماری اتیسم در کودکان (Autism Spectrum Disorder – ASD) یک اختلال رشدی است که بر توانایی فرد در برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی تاثیر می‌گذارد. این وضعیت معمولاً در کودکی و قبل از سه سالگی ظاهر می‌شود و می‌تواند شامل رفتارهای تکراری، مشکل در درک و پاسخ به ارتباطات غیرکلامی، و چالش‌هایی در تعاملات اجتماعی باشد. اتیسم یک طیف است. یعنی افراد ممکن است از نظر شدت و نوع علائم متفاوت باشند.
طیف اتیسم به چند نوع تقسیم می‌شود:
- اتیسم کلاسیک که علائم شدیدتری از مشکلات ارتباطی و رفتاری دارد.
- سندرم آسپرگر که معمولاً با توانایی‌های زبانی خوب همراه است اما مشکلات اجتماعی دارد.
- اختلال فراگیر رشدی (PDD-NOS) که شامل علائم کمتر و متنوع‌تری از اتیسم است.
طبق گزارش WHO تقریباً ۱ نفر از هر ۱۰۰ کودک به این اختلال مبتلاست و نیاز به مراقبت‌های پزشکی و اجتماعی مختص به خود دارد. توانایی‌ها و نیازهای افراد مبتلا به اوتیسم بسیار متفاوت است و می‌تواند با گذشت زمان تغییر کند. برخی از افراد می‌توانند به‌طور مستقل زندگی کنند، در حالی که دیگران به مراقبت و پشتیبانی دائمی نیاز دارند.
علائم اتیسم در کودکان
علائم بیماری اتیسم در کودکان از خفیف تا شدید متغیر است و در هر کودک به شکل متفاوتی بروز می‌کند. در زیر به برخی از این علائم اشاره می‌شود:
- علائم خفیف
مشکل در تعامل اجتماعی: کودک ممکن است در ایجاد و نگهداشتن ارتباط چشمی مشکل داشته باشد و نسبت به دیگران کمتر علاقه‌مند باشد.
تکرار عبارات: ممکن است کودک جملات یا عبارات خاصی را تکرار کند از جمله آنچه بزرگ‌ترها می‌گویند.
علاقه‌های خاص: این کودکان شاید به موضوعات خاصی علاقه‌مند شوند و ساعت‌ها در مورد آنها صحبت کنند، بدون اینکه توجهی به نیازهای دیگران داشته باشند.
- علائم متوسط
مشکل در فهم نشانه‌های اجتماعی: کودک اتیسمی ممکن است در درک احساسات یا نشانه‌های غیرکلامی (مانند زبان بدن) دچار مشکل شود.
فعالیت‌های تکراری: رفتارهای تکراری مانند تکان خوردن بدن یا چرخاندن اشیاء بسیار رایج است.
احساسات شدید: ممکن است کودک به تغییرات در روال عادی یا محیط پاسخ‌های شدید احساسی نشان دهد.
- علائم شدید
عدم ارتباط کلامی: برخی کودکان ممکن است به طور کامل از گفتن هیچ کلمه‌ای خودداری کنند و یا توانایی گفتاری بسیار محدود داشته باشند.
خود آزاری یا رفتارهای خطرناک: در برخی موارد، کودک ممکن است خود را آسیب برساند یا رفتارهای خطرناکی از خود نشان دهد.
انزوای اجتماعی شدید: کودک ممکن است از تعامل با دیگران اجتناب کند و تمایل به تنهایی بازی کردن نشان دهد.
علائم واضح اتیسم در کودکان
در کودکان مبتلا به اتیسم، علائم واضحی وجود دارد که می‌تواند توسط افراد عادی و غیرمتخصص تشخیص داده شود. این علائم معمولاً در زمینه‌های اجتماعی، ارتباطی و رفتاری خود را نشان می‌دهند. در زیر به چند نمونه از علائم بیماری اتیسم در کودکان اشاره می‌شود:
- اشکال در تعامل اجتماعی
عدم پاسخ به نام: کودک ممکن است به نام خود پاسخ ندهد یا توجهی به دیگران نکند.
- اختلالات ارتباطی
تأخیر در صحبت کردن: برخی کودکان مبتلا به اتیسم ممکن است در گفتار تأخیر پیدا کنند و در سن معمولی صحبت نکنند.
استفاده از زبان به صورت غیرمعمول: برخی از کودکان ممکن است جملات را تکرار کنند (اکولالیا) یا از عباراتی استفاده کنند که در موقعیت‌های خاص مناسب نیست.
- رفتارهای تکراری و غیرمعمول
حرکات تکراری: کودک ممکن است حرکاتی مانند تکان خوردن، چرخش یا دست زدن به اشیاء را به طور مکرر انجام دهد.
علاقه به اشیاء خاص: ممکن است کودک به اشیاء خاصی علاقه‌مند باشد و ساعت‌ها با آنها بازی کند، در حالی که توجه چندانی به بازی‌های اجتماعی نداشته باشد.
- حساسیت به محرک‌ها
حساسیت به صداها یا نور: کودک ممکن است به صداهای بلند یا نورهای شدید به شدت واکنش نشان دهد یا به طور کلی نسبت به محیط حساس باشد.
عدم توجه به درد یا ناراحتی: برخی کودکان ممکن است در مواجهه با درد یا ناراحتی واکنش کمی نشان دهند.
این علائم می‌توانند برای خانواده‌ها، معلمان و افرادی که با کودکان در تعامل هستند برجسته باشند. شناسایی زودهنگام این علائم می‌تواند به مداخلات مؤثر و حمایت از کودک مبتلا به اتیسم کمک کند.
آیا اوتیسم در نوزادی قابل تشخیص است
تشخیص بیماری اتیسم در نوزادان معمولاً در سنین پایین امکان‌پذیر نیست، زیرا علائم این اختلال معمولاً در سنین بالاتر، به ویژه در اوایل کودکی (معمولاً بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی) قابل مشاهده هستند. با این حال، برخی نشانه‌ها ممکن است در نوزادان وجود داشته باشند که والدین یا مراقبین را نگران کنند، مانند:
عدم برقراری تماس چشمی: نوزادان معمولاً باید در اوایل زندگی به صورت بصری با دیگران ارتباط برقرار کنند.
عدم واکنش به صداها: نوزادانی که به نام خود یا صداهای دیگر واکنش نشان نمی‌دهند.
کمبود لبخند اجتماعی: عدم لبخند به دیگران یا نداشتن رفتارهای اجتماعی اولیه.
با این وجود، برای تشخیص دقیق و رسمی بیماری اتیسم در کودکان، ارزیابی‌های تخصصی باید توسط پزشکان و متخصصان انجام شود. اگر نگرانی خاصی دارید، بهتر است با متخصصان در کلینیک نیل مشورت کنید.
کلینیک توانبخشی نیل در تهران (شهرک اکباتان) خدمات گسترده‌ای در زمینه کاردرمانی و گفتار درمانی کودکان با اختلال اوتیسم ارائه می‌دهد. مرکز جامع نیل با تیمی متخصص و باتجربه به کودکان دارای اختلالات مختلف، از جمله اوتیسم و بیش فعالی، کمک می‌کند تا از طریق کاردرمانی، تمرکز و مهارت‌های حرکتی خود را تقویت کنند. کاردرمانی کودکان در این مرکز شامل فعالیت‌هایی برای بهبود هماهنگی، تعادل و توانایی تمرکز است.
آیا اتیسم با ژنتیک ارتباط دارد؟
بیماری اتیسم در کودکان به طور قابل توجهی با عوامل ژنتیکی در ارتباط است. تحقیقات نشان داده‌اند که وراثت نقش مهمی در بروز اختلال طیف اتیسم (ASD) ایفا می‌کند. در اینجا به چند نکته کلیدی در ارتباط با جنبه‌های ژنتیکی اتیسم اشاره می‌شود:
- تاریخچه خانوادگی: وجود تاریخچه‌ای از اتیسم یا اختلالات مرتبط در خانواده می‌تواند احتمال بروز این اختلال را در نسل‌های بعدی افزایش دهد.
- ژنتیک پیچیده: اتیسم به احتمال زیاد ناشی از ترکیبی از چندین ژن مختلف است و نه تنها به یک ژن خاص وابسته است. این نشان‌دهنده پیچیدگی ژنتیکی در بروز این اختلال است.
- فاکتورهای محیطی: علاوه بر عوامل ژنتیکی، فاکتورهای محیطی نیز در بروز اتیسم تأثیرگذار هستند. این فاکتورها شامل عفونت‌ها، سموم و شرایط دوران بارداری می‌شوند.
بنابراین، در حالی که ژنتیک نقش مهمی دارد، اتیسم یک اختلال چندعاملی است که تحت تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی قرار دارد.
ویژگی ظاهری کودک مبتلا به اتیسم
کودکان مبتلا به اتیسم معمولاً ویژگی‌های ظاهری خاصی ندارند که به راحتی بتوان آنها را شناسایی کرد. بیماری اتیسم در کودکان یک اختلال عصبی-تکاملی است و بیشتر بر رفتار، ارتباطات و تعامل اجتماعی تأثیر می‌گذارد. از این رو، نمی‌توان ویژگی‌های ظاهری مشخصی را به عنوان نشانه‌های اتیسم تعیین کرد.
معرفی بازی ساده برای تشخیص اتیسم در کودکان
بازی‌های ساده می‌توانند به والدین و مراقبان کمک کنند تا علائم اولیه اتیسم را در کودکان شناسایی کنند. البته این بازی‌ها فقط ابزارهای کمکی هستند و تشخیص رسمی باید توسط متخصصان انجام شود. در اینجا چند بازی و فعالیت ساده معرفی می‌شود:
- بازی با توپ
چگونگی انجام: یک توپ نرم یا کوچک را به کودک بدهید و از او بخواهید توپ را به طرف شما پرتاب کند یا بگیرد.
هدف: بررسی ارتباطات اجتماعی و توانایی کودک در تعامل و همکاری.
- بازی چشمک زدن
چگونگی انجام: به کودک بگویید که شما باید با چشمک زدن یا اشاره کردن به یک شی یا شخص دیگر نشان دهید که به چه چیزی توجه دارید.
هدف: بررسی توانایی کودک در درک و واکنش به سیگنال‌های غیرکلامی.
- بازی پنهان‌کاری
چگونگی انجام: یکی از اسباب‌بازی‌ها یا اشیاء را پنهان کنید و از کودک بخواهید آن را پیدا کند.
هدف: بررسی توانایی کودک در حل مسئله و توجه به جزئیات.
- بازی تقلید
چگونگی انجام: برخی حرکات ساده مانند دست زدن، پا زدن، یا حرکت کردن را انجام دهید و از کودک بخواهید آنها را تقلید کند.
هدف: بررسی توانایی تقلید و یادگیری اجتماعی.
آیا کودکان مبتلا به اتیسم می‌توانند حرف بزنند
بسیاری از کودکان مبتلا به اتیسم می‌توانند صحبت کنند اما توانایی‌های گفتاری آنها متفاوت است. برخی ممکن است گفتار طبیعی داشته باشند، در حالی که برخی دیگر به چالش‌هایی مانند تاخیر در گفتار یا تکرار کلمات مواجه شوند. گاهی اوقات در استفاده از زبان هنگام موقعیت‌های اجتماعی مشکل دارند. با همه این وجود استفاده از گفتار درمانی و مداخلات زود هنگام می‌تواند به بهبود مهارت‌های گفتاری آنها کمک کند.
خنده کودکان مبتلا به اتیسم غیرطبیعی است؟
خنده کودکان مبتلا به اتیسم می‌تواند متفاوت از دیگر کودکان باشد. برخی از آنها ممکن است کمتر بخندند یا در پاسخ به شوخی‌ها واکنش نشان ندهند. همچنین، خنده‌های تکراری یا وابسته به موضوعات خاص ممکن است در آنها مشاهده شود. این کودکان ممکن است خوشحالی خود را در فعالیت‌های خاص یا اشیاء مورد علاقه نشان دهند.
نحوه برقراری ارتباط با کودک مبتلا به اتیسم
برقراری ارتباط با کودک مبتلا به اتیسم نیازمند توجه و روش‌های خاصی است. در اینجا چند نکته مفید برای برقراری ارتباط مؤثر با این کودکان آورده شده است:
- استفاده از زبان ساده: از جملات کوتاه و ساده استفاده کنید و مفاهیم را به صورت واضح بیان کنید تا کودک بهتر متوجه شود.
- صبر و حوصله: ممکن است کودک زمان بیشتری برای پردازش اطلاعات نیاز داشته باشد. صبور باشید و به او فرصت دهید تا پاسخ دهد.
- استفاده از حرکات و تن صدا: با استفاده از حرکات بدنی، تن صدا و لحن مناسب می‌توانید به برقراری ارتباط کمک کنید و احساسات را بهتر منتقل کنید.
- توجه به علایق کودک: از موضوعات و فعالیت‌هایی که کودک به آنها علاقه دارد شروع کنید تا او را تشویق به صحبت و تعامل کنید.
- اجتناب از فشار: از فشار آوردن به کودک برای صحبت کردن یا واکنش نشان دادن خودداری کنید، زیرا این ممکن است باعث اضطراب او شود.
کاردرمانی و گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اتیسم در مرکز تخصصی نیل
مرکز تخصصی نیل بهترین کاردرمانی در غرب تهران با ارائه خدمات کاردرمانی و گفتار درمانی به کودکان مبتلا به اتیسم، تمرکز بر بهبود مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و حرکتی این کودکان دارد. در کاردرمانی، برنامه‌های فردی طراحی می‌شود تا به توسعه مهارت‌های حرکتی و افزایش استقلال کودک کمک کند. گفتار درمانی نیز به تقویت توانایی‌های زبانی و ارتباطی اختصاص دارد و از روش‌های متنوعی برای تسهیل ارتباط موثر استفاده می‌کند.
۰۲۱-۴۴۶۸۳۴۸۹
برای مشاوره و اطلاع از قیمت ها با ما در ارتباط باشید
جمع بندی
کودکان مبتلا به اتیسم، به عنوان یک گروه منحصر به فرد، نیازمند توجه و حمایت ویژه‌ای هستند. اتیسم یک اختلال عصبی-تکاملی است که بر توانایی‌های ارتباطی، اجتماعی و حرکتی کودکان تأثیر می‌گذارد. به رغم چالش‌هایی که این کودکان با آنها مواجه هستند، با مداخلات مناسب، مانند کاردرمانی و گفتار درمانی، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی و توسعه مهارت‌های آنها کمک کرد. کلینیک نیل با کادری مجرب در زمینه کمک به بیماری اتیسم در کودکان فعالیت می‌کند و به عنوان بهترین کیلینیک گفتار درمانی در تهران در کنار والدین بیماران اتیسمی می‌ماند.
